برگزاری نشست حمایت از محیط زیست در مخاصمات مسلحانه
محیط زیست قربانی خاموش منازعات مسلحانه است.
به مناسبت ششم نوامبر روز جهانی مقابله با آثار جنگ و درگیری‌های مسلحانه بر محیط‌زیست، نشستی با موضوع معرفی و تحلیل پیش‌نویس کمیسیون حقوق بین‌الملل برای حمایت از محیط‌زیست در مخاصمات مسلحانه، توسط دانشکده حقوق دانشگاه قم با همکاری انجمن علمی حقوق بین‌الملل (برادران) در تاریخ شنبه 15 آبان 1400 برگزار شد.
در این نشست، آقای دکتر علی مشهدی، دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم و خانم زهرا حسن جان زاده، مدرس دانشگاه و پژوهشگر دکترای حقوق بین‌الملل دانشگاه قم نکات ارزشمندی را در ارتباط با معرفی و تحلیل پیش‌نویس کمیسیون حقوق بین‌الملل برای حمایت از محیط‌زیست در مخاصمات مسلحانه بیان کردند.
آقای دکتر مشهدی، به معرفی روز جهانی مقابله با آثار جنگ و درگیری‌های مسلحانه بر محیط‌زیست و هم‌چنین اهمیت این موضوع پرداختند. ایشان در ادامه اقدامات انجام شده توسط کمیسیون حقوق بین‌الملل در رابطه با حمایت از محیط‌زیست در مخاصمات مسلحانه در تدوین پیش‌نویس حمایت از محیط‌زیست را معرفی کردند. آقای دکتر مشهدی در باب اهمیت این موضوع بیان کردند که منابع با ارزش بسیاری از جمله نفت، گاز، الماس، چوپ و آب به دلیل ارزش بالا در منازعات مسلحانه مورد رقابت و در نهایت مورد آسیب قرار می‌گیرند. هم‌چنین، قواعد اندکی برای حمایت از محیط‌زیست در مخاصمات مسلحانه وجود دارد. ایشان اضافه کردند کمیسیون حقوق بین‌الملل تاکنون سه کار مهم را در حمایت از محیط‌زیست انجام داده است: 1) مطالعات در خصوص بهره برداری‌های غیر کشتی‌رانی از آب راه‌های بین‌الملل ی 2) مطالعات در خصوص اتمسفر زمین 3) تدوین اصول حمایت از محیط‌زیست در مخاصمات مسلحانه. بند سوم از سال 2011 تاکنون فعال بوده و تحولاتی در راستای بهبود این پیش‌نویس صورت پذیرفته است.
دانشیار حقوق عمومی و بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم در نشستی که به مناسبت ششم نوامبر روز جهانی مقابله با آثار جنگ و درگیرهای مسلحانه بر محیط زیست در دانشگاه قم برگزار گردید گفت، در خلال منازعات مسلحانه شاهد تخریب گسترده محیط زیست هستیم. دکتر علی مشهدی اظهار داشت: آلودگی و نابودی منابع آب، تخریب اراضی و محصولات کشاورزی، قطع درختان جنگلی و نابودی گونههای جانوری و گیاهی برای مزیت نظامی ازمهم‌ترین آن‌ها است. وی بیان کرد: بر اساس گزارش برنامه محیط زیست ملل متحد در 60 سال اخیر حداقل 40 درصد منازعات مسلحانه داخلی مرتبط با بهره‌برداری از منابع طبیعی و محیط زیست بوده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه قم افزود: علیرغم وجود قواعد عرفی و قراردادی متعددی برای حمایت از بیماران و مجروحان و غیر نظامیان در قواعد حقوق بشردوستانه در زمینه حمایت از محیط زیست قواعد اندکی وجود دارد. وی تصریح کرد: به همین سبب و به دلیل وجود قواعد ناچیز حمایتی محیط زیست قربانی خاموش منازعات مسلحانه است. وی در ادامه و در قسمت دوم اظهار امیدواری کرد با نام‌گذاری این روز و تلاش دولت‌ها و سازمانهای غیردولتی و هم‌چنین تصویب پیش‌نویس کمیسیون حقوق بین‌الملل، شاهد توسعه قواعد حمایتی در این زمینه باشیم.
هم‌چنین، خانم حسن جان زاده به بیان تقسیم بندی آسیب‌های وارد به محیط زیست در اثر مخاصمات مسلحانه پرداختند. از این منظر، آسیب‌های مذکور به سه دسته آسیب‌های پیش، حین و پس از مخاصمه مسلحانه تقسیم‌بندی می‌شود. ایشان در ادامه، اصول تدوین شده در پیش‌نویس کمیسیون حقوق بین‌الملل برای حمایت از محیط زیست در منازعات مسلحانه را توضیح دادند. این اصول شامل صلاحیت زمانی پیش‌نویس مذکور، اهداف آن، تدابیر لازم جهت ارتقای حفاظت از محیط زیست، تعیین مناطق حفاظت شده، مسائل مربوط به جابجایی انسان و تاثیر آن بر روی محیط زیست، مسائل مربوط به منابع طبیعی و شرایط جبران خسارت‌های وارده در منازعات مسلحانه بر روی محیط زیست می‌باشد.